José Manuel García Iglesias / Silvia Hermida Sánchez

Xurxo Martiño, un artista conceptual pertencente á nova xeración de pintores composteláns que na década dos noventa se decantou por pintar paisaxes urbanas e faros a través dunha pintura matérica, resaltada con diferentes escalas de cor, pigmentos e texturas. Con esta técnica, e grazas á utilización dunha gama cromática que oscilou entre os brancos, os azuis e os negros, o pintor conseguiu producir grandes efectos de luz e sombra.

A paisaxe da súa terra natal convértese nunha fonte de inspiración para Quessada.  Lucenza é representada en diferentes ocasións; trátase da vista que rodea a súa casa. Entre dous castiñeiros, o artista amósanos as terras de prados e campos que se suceden. Chama a atención o colorido, no que se percibe a influencia da luz mediterránea, frecuente nas obras do autor debido ás tempadas que pasou no seu obradoiro de Eivisa. Podemos dicir que aquí Quessada une o concepto dunha luz mediterránea coas cores propias dunha paisaxe galega: os verdes do prado ou as cores avermelladas das árbores. Anteriormente estaba no Parlamento de Galicia e a finais de 1996, por conta da USC e por indicación do artista, trasladouse á USC.

O autor desta obra, Ángel Atienza Landeta, formado inicialmente na Escola de Artes e Oficios de Santiago, realiza este mural tras levar máis de dez anos experimentado na arte da cerámica e do vidro, despois de deixar atrás a súa carreira como futbolista profesional. Interésanlle as grandes dimensións para os seus traballos concibidos, igualmente, para espazos de dimensións importantes. En concreto esta obra, feita para a Facultade de CC. Económicas e Empresariais, é coetánea daqueles murais, tamén cerámicos, que desenvolve para diversas estacións do metro de Madrid.

Xunto coa figuración, a paisaxe é o outro xénero habitual en Morquecho; con este xénero iníciase na pintura e responde á admiración que sempre sentiu polo impresionismo francés. Neste caso, amósanos unha paisaxe dun bosque presidido por unha serie de rochas que ocupan a maior parte da superficie da táboa e, ao fondo, as pólas das árbores -moi empregadas polo pintor na segunda metade dos 80-. Con respecto ás cores predominan, xunto co amarelo, os verdes e azuis, que son para Morquecho a referencia á paisaxe galega presentes xa desde os inicios da súa carreira. Asinado no ángulo inferior esquerdo.

Como bo debuxante que é, ademais do interese que mostrou ao longo da súa carreira artística pola figuración, tamén o apaixonou desde os inicios a representación dos espazos abertos e da natureza. Con todo, non foi ata 1985 cando comezou a pintar, cunha característica pincelada solta e rápida, as súas singulares paisaxes con arboredos en tons amarelos influenciados polo postimpresionismo e, en menor medida, polo fauvismo.

Esta obra pertence á serie que este pintor levou, entre 1980 e 1983, ás exposicións de Atlántica, o grupo artístico que revitalizou por aqueles anos a plástica galega. Estamos, con todo, ante unha pintura creada na década dos setenta, unha etapa onde experimentou cunha nova fórmula plástica, fundamentada na esquemática organización de diferentes planos xustapostos en tons moi cálidos. O artista decantouse por representar ambientes imaxinados e delicados a través dun xogo visual que conseguiu grazas á disposición das liñas e os volumes xeométricos.

Esta escultura de Silverio Rivas, realizada en 1991, substitúe outra do mesmo autor que, coma esta, estaba situada cara a un lado diante da porta principal da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da USC. Que quixo facer Silverio ao propoñer e levar a cabo este cambio? En principio, a obra actual poderiamos dicir que interpreta a mesma temática que a anterior: mostrarnos unha parella, dúas figuras en pé, enfrontadas ou xuntas, unha á beira da outra, supostamente un home e unha muller.

Nesta gran pintura mural, Tomé desenvolve un friso de figuras anónimas, apenas bosquexadas. Baixo unha linguaxe neoexpresionista, tan característica non só nas obras do autor, senón tamén propia da arte da década dos 80, é a que a Tomé lle serve para crear unha obra na que impera unha sensación de inquedanza e angustia. Apenas hay concesión á anécdota; os protagonistas únicamente son as figuras -de rotundos volumes perfilados de trazos negros- e a cor, a pincelada enérxica e expresiva que emprega.

Antes de realizar este mural, a obra de Tomé discorreu desde unha neofiguración expresionista (1971-1979), ao preciosismo e, a partir de aquí, ata o que se denominou unha “abstracción redonda” (1979-1992). É aquí, por 1987, onde cabe encadrar ese mural, pintado sobre lenzo, disposto diante da entrada da aula B da Facultade de Económicas e Empresariais da USC. O pintor parece reflectir nas súas formas, evocadoras do humano e amazocadas no espazo, unha reflexión plástica sobre o que é o sufrimento humano; nunha posición ideolóxica que na pintura ten páxinas brillantes no Goya da Quinta del Sordo e, por suposto, no Picasso creador do Guernica. Tamén aquí, na obra de Tomé, parece palparse a dor e a derrota que abate ao xénero.

A colección da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais de Santiago ten nesta obra un testemuño evocador de alguén que se licenciou na mesma. E foi en Compostela, na Sala “Matisse” e no “Modus Vivendi”, onde, por 1978, Monroy mostrou por primeira vez de forma individual as súas obras, precisamente no ano no que conclúe os seus estudos. Neste caso, estamos ante un lenzo seu de cara a 1980, a relacionar coas súas series dedicadas ás xanelas, na antesala do momento no que aquel movemento galego renovador que supuxo Atlántica abre novos camiños para a arte e os artistas desta terra. É el un autor próximo, entre outros, a Antón Patiño e Menchu Lamas; tamén, a Ánxel Huete.