Con este retrato, a Universidade pretende ir completando a súa galería de reitores, facendo honor a quen, ostentando no pasado responsabilidade, non fora retratado. Alejandro Rodríguez Cadarso (1887-1933), nacido na villa de Noia, ocupou o cargo de reitor da Universidade compostelá entre os anos 1930 e 1933, sendo catedrático de Anatomía Descritiva nela desde 1916. É Manuel Quintana Martelo quen asina e data esta obra no ano 2008. Neste caso, parte dunha fotografía, moi posiblemente realizada por Ksado. Preséntanolo, de feito, convertido nun cadro que se nos mostra sobre unha parede traballada cun coidadoso sentido matérico, en cuxa parte inferior pode lerse A RESIDENCIA, en explícita alusión ao papel que este reitor desempeñou na posta en marcha deste espazo universitario compostelán.

Foi reitor da Universidade compostelá ata que en 1653 foi nomeado bispo de Quito por Inocencio X.  Este retrato procede do Colexio de Fonseca. Alonso de la Peña y Montenegro naceu en Padrón (1596-1681). O seu vínculo con este centro levouno a facer nel unha fundación, cunha festa, “la del obispo de Quito” que aínda se celebraba no século XIX. O prelado está en pé. Acompáñao no alto o seu escudo. Unha cartela en lateral fai referencia ao personaxe, valorado desde Compostela. A súa esquerda porta, entrementres, un papel dobrado no que se di “Illmo Sr/ Bouzas fecit”. Tal circunstancia levou a consideralo obra de Juan Antonio García de Bouzas e realizado no segundo cuarto do século XVIII.

Este retrato, que mostra o prelado sedente, segue a tradición iniciada con respecto a este personaxe por parte de Crispín Evelino no século XVII e mantida por Fernández Erosa, entre outros. Concrétao Carlos Blanco en 1910, sendo situado na Sala Reitoral da Universidade.

Localízase hoxe no Paraninfo, ocultando unha placa conmemorativa dos universitarios composteláns falecidos na Guerra Civil que substituíu a outra relativa ao Batallón Literario.

Crispín Evelino, que fixara a súa residencia en Santiago cara a 1628, pinta un retrato do que se recoñece como “fundador da Universidade”. Sábese que “…debe pintalo de corpo enteiro, sentado nunha cadeira e dosel e bufete coa súa alfombra e almofada aos pés, de cores de carmesí e outras que mellor pareza, finas, ao óleo”. Facíase para estar “á cabeceira do lugar que o Reitor ten no Claustro”, no Colexio de Fonseca. Nel encontramos o punto de partida deste, a relacionar con Plácido Fernández Erosa. Estamos ante o autor doutros dedicados ao mesmo personaxe; así ocorre co da serie dos arcebispos composteláns, no palacio episcopal de Santiago, e con outro destinado ao Hospital Real (Vid. E. Fernández Castiñeiras, 1991, pp. 239, 691). No ano que se data este retrato, 1817, dátase o seguinte: “En quatro de Julio por Claustro de diez y nuebe de Junio anterior, mil y cien rs. a fabor de Dn José Otero por el marco e Ynscrion puesto el Retrato del Sr. Fonseca” (E. Fernández Castiñeiras, 1991, pp. 239, 691).

Dátase en 1817. Porta na súa man dereita un pergameo no que di “BEATIUS EST MAGIS DARE QUAM ACCIPERE”. Conta con outra inscrición que di: ALFONSO DE FONSECA COMPOSTELLANO/ QUI PRINCIPEM PATRIAE SCHOLAM/ AUXII DECORAVIT ESTULIT/ A.G.L. EADEM ACADEMIA H. P. C./ ANNO MCCMXVII.

Esta pintura debeu de manterse no Colexio de Fonseca.

Este retrato, debido a Plácido Fernández Erosa, debe de seguir en liñas xerais o feito por Crispín de Evelino. Foi costeado por Fernández Varela e destínase á Biblioteca da Universidade. Nel disponse a Alonso de Fonseca na súa librería, pasando as páxinas dun libro disposto sobre un atril. Conta coa sinatura do pintor.

Tras do libro que mira o prelado -e no que pode verse unha representación de Pentecostés- móstrase un relevo que alude ao tema de Hércules matando o león de Nemea, o primeiro dos seus doce traballos. Un crucifixo preside, polo demais, este espazo.

J. Fernández Sánchez, que asina esta pintura realizada para a galería de retratos da Reitoría, preséntao sentado, coa vara de mando da Universidade na súa dereita e unha cartela que di: ET AB/ EIUS /LABORE OECONOMIAE FACULTAS NATA EST (pola súa capacidade de traballo, a economía está destinada a ser…). Os puños da súa toga son amarelos, a cor propia de Medicina. Sobre o seu peito, ademais da medalla de reitor, abundan as condecoracións xa que, neste sentido, ten as seguintes: “…polo Goberno Portugués, coa Orde de Instrución Pública; Orde Militar de Cristo de Portugal; Gran Cruz da Orde Civil de Sanidade, con distintivo branco; Gran Cruz do Mérito Naval con distintivo branco; Gran Cruz de Afonso X o Sabio; Gran Oficial da Orde do Infante D. Enrique de Portugal”.

Este retrato, obra de Juan Mateos, dátase a finais do XIX e faino partindo dos mesmos criterios seguidos para o de Juan José Viñas, o outro reitor co que se inicia esta serie. Non é o único deste personaxe que se conserva na Universidade compostelá xa que hai outro no decanato da Facultade de Medicina. A reitoría tamén contou, no seu día, cun busto seu debido ao escultor Sanmartín de la Serna. A Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago conta tamén cun retrato seu na súa galería de directores, cargo que ostentou entre 1850 e 1858.

Antonio Novo Campelo (1878-1948), nomeado en 1910 catedrático de Terapéutica da Universidade de Santiago, foi decano entre 1931-1936 e 1941-1948 (Vid. Gurriarán, Otero Costas, García Iglesias, 2014). O seu retrato leva a sinatura de Elvira Santiso. Ademais da medalla propia de doutor, óptase por mostrar outras distincións. Neste caso, utilízase a muceta e o bonete co amarelo propio de Medicina para presentar o persoeiro. Ábrese deste modo unha forma de presentar os decanos que será máis ou menos seguida en bastantes casos posteriores.

Carlos Pajares naceu en Madrid en 1945. Foi reitor entre 1984 e 1990. O seu retrato está asinado por Siro, Siro López Lorenzo (1947), humorista gráfico, caricaturista e ensaísta, condicións que, en certo modo, supoñen esta aproximación a Pajares, catedrático de Física Teórica. Sen romper a ortodoxia académica, o personaxe aparece coa indumentaria propia do cargo, posando en pé, coas súas mans xuntas e cunha mirada viva e un tanto riseira, afastándoo da usual severidade coa que se presenta aos reitores. Tras el podemos ver un fondo decorativo que evoca a cadeira presidencial do Paraninfo da Universidade compostelá.

Darío Villanueva naceu en Vilalba (Lugo) en 1950. Foi reitor entre os anos 1994 e 2002. Quessada (1937-2007) é o pintor a quen se lle encomendou este retrato no que o retratado aparece sedente coa indumentaria propia de reitor. No seu colo está pousado un enigmático esquío, o que lle outorga a este cadro un certo cariz misterioso; neste caso debe relacionarse coas súas vivencias como reitor, xa que no claustro de San Xerome, polo seu tempo, naquel antigo colexio, podía verse un exemplar desta especie. Da relación do reitor con este pintor dá conta a seguinte dedicatoria: “a mi buen amigo Darío Villanueva- V- 2002”.

A evocación dalgún dos retratos de Francis Bacon parecen suxerir modos a este pintor, tan bo intérprete das máis excelsas voces da arte contemporánea.

O retrato que se fixo de Diego de Muros (ca. 1450-1525) por 1817 para a Universidade compostelá foi recoñecido como realizado por Plácido Fernández Erosa e promovido por Manuel Fernández Varela. Ten, en definitiva, unha composición moi similar á vista no retrato de Alonso de la Peña y Montenegro,  pintado por García de Bouzas na primeira metade do século XVIII. Todo parece indicar que debeu de haber un gravado  que parte do prelado relacionado coa fundación do colexio de San Salvador de Oviedo en Salamanca, probablemente realizado nos tempos en que Muros escribiu as súas Constitucións -1524-.

Trátase dun retrato adquirido en poxa. É obra de Antonio María Esquivel, realizado en Madrid en maio de 1852. Este pintor romántico utiliza un cortinado verde, unha cadeira vermella, unha pilastra clásica e un globo terráqueo. Fontán (1788-1866), vestido de etiqueta, leva na súa man dereita un compás e apoia a outra sobre un mapa disposto sobre unha mesa. Leva no peito, desde 1848, a distinción que lle outorga Isabel II; Cabaleiro da Real e distinguida Orde Española de Carlos III.

Este retrato encádrase na galería de presidentes da Real Sociedade Económica de Amigos do País da Cidade de Santiago, tendo en conta que ocupou tal cargo entre os anos 1906 e 1911. Segue as pautas fixadas noutros precedentes: medio corpo, mirando cara a un lado, fondo neutro e levando no peito a medalla desta institución. Este cadro, asinado por Fenollera, dátase en 1916, ano no que morre o retratado, tamén estreitamente vinculado á Universidade, xa que foi catedrático de Dereito, así como ao Concello de Santiago, do que chegou a ser alcalde.

Este retrato ten un precedente: o que sobre o mesmo personaxe pinta Antonio Rafael Mengs. Nel aparece o retratado apoiando o seu brazo dereito sobre unha cabeza de león e portando na dereita un compás. Gregorio Ferro reinterpreta o tema, facendo neste caso que sexa a man dereita a que se pouse sobre a cabeza do león. Disponse o personaxe no seu propio taller, no que ten unha especial presenza un busto de Frei Martín Sarmiento.

Felipe de Castro sostén un libro que parece ofrecer ao espectador. Trátase dun tema que se axeita perfectamente ao destino que a pintura ten de ser un recoñecemento a quen doa a súa biblioteca á Universidade, que paga esta obra en 1795 e manda colocala na librería universitaria.

Asorey naceu en Cambados e viviu en Santiago de Compostela desde 1918, ano no que obtén a praza de escultor anatómico da Facultade de Medicina. Neste caso, o vítor parte dun retrato obra de Felipe Criado, datado en 1957. Preséntao no seu obradoiro, con Compostela como fondo. Convértese en vítor en 1969, en razón do enmarcado que recibe, engadíndoselle un texto: “Francisco Asorey/Escultor anatómico de esta Universidad/ (1889-1961)”, seguindo criterios de Ramón Otero Túñez, decano da Facultade de Filosofía e Letras.

Figura en pé. Tres mitras aluden ás sedes episcopais que se lle adxudicaron: a de Guadalaxara, que non chegou a ocupar, despois a de Michoacán (1678-1681) e, xa en 1681, a de México. O lateral da mesa ocúpase neste caso cunha longuísima inscrición. Todo, agás a derradeira liña -“Rector de esta Universidad en 1668”-, responde a un modelo mexicano, país do que procede. Chama a atención o feito de que se confunda a data da súa reitoría en Compostela, que foi en 1657.

Nesta zona alta móstrase parte dun escudo con armas da súa liñaxe e borlas propias da súa condición episcopal. Este retrato pertenceu ao Colexio de Fonseca.

Isidro Parga Pondal naceu en Laxe en 1900 e morreu na Coruña en 1986. Desde xaneiro de 2015 contémplase un busto seu na entrada da que foi Facultade de Ciencias. É obra de José Molares (Vigo, 1961), quen o asina e data no ano 2014. Con el relaciónase nesta Universidade a recuperación do laboratorio de Casares e a posta en marcha doutro de xeoquímica así como do Mapa Xeolóxico de Galicia. Foi expulsado en 1936 por razóns políticas -era "esquerdista e galeguista"-. Destacou, posteriormente, no ámbito empresarial.

Cabe explicar a encomenda deste cadro en relación cunha importante doazón que fai á Biblioteca da Universidade desde o seu testamento. O personaxe, sentado, ambiéntase en certo modo en Fonseca, xa que se presenta co bastón de mando propio dun reitor, cargo que ostentou, e baixo a súa man dereita vemos a beca vermella, tan característica dos retratos vinculados a ese colexio. O seu peito está adornado tanto pola medalla como pola Gran Cruz da Orde de Carlos III. É un retrato de madurez, indubidablemente inspirado no estilo de Vicente López pero que debe de corresponder a unha autoría de alguén que traballa en Compostela; se cadra, Cancela del Río.

Débense a Vicente Prego (1957) os retratos de Jesús Otero Costas (1942) -catedrático de Fisioloxía da Facultade de Medicina de Santiago en 1983 e decano desde 1984 a 1989-, Andrés Beiras Iglesias (1947) e Juan Jesús Gestal Otero (1947). Seguen unhas pautas similares: uso do traxe académico e medio corpo. Hai, con todo, matices diferenciais; así, o que nos mostra a Otero Costas preséntase cun libro baixo o brazo e unha serie de instrumentos para o rexistro neurofisiolóxico, relacionados co quefacer deste profesor. Son, en todo caso, retratos feitos sobre personaxes que o pintor coñece persoalmente, con independencia de que tamén utilice a fotografía á hora de acometer o traballo.

O retrato de Joaquín Potel Lesquereux (1937) -catedrático de Cirurxía desde 1977 e decano entre 1982 e 1984-, así como o de Francisco Javier Jorge Barreiro (1946) -catedrático de Anatomía Humana desde 1983 e decano entre 1989 e 1995- levan a mesma identificación -Q M 93- No caso de Potel, Quintana Martelo segue a opción do retrato sedente.

Visten co traxe académico sen barrete, pero levando en cambio a medalla de doutor. Os fondos son tratados con notorio interese plástico polo artista, insinuando espazos. Este retrato supón unha especie de síntese entre dous modos de representar os decanos, coa indumentaria académica por unha parte e sedente nun espazo suposto por outra.

Gómez Segade naceu en 1943. É catedrático de Dereito Mercantil e foi decano entre 1986 e 1988. Foi retratado para esta galería por Quintana Martelo, quen asina e data a obra en “V-1990”. En 1995, este mesmo pintor retratará para esta galería a Lorenzo Salgado, catedrático de Dereito Penal e decano entre 1988 e 1994. No retrato de Gómez Segade, o pintor cambia a clásica gravata negra ou o lazo branco por unha gravata de cores, o que supón un toque de carácter cromático nun cadro no que se xoga, por outra parte, coa idea de dispor no fondo outro cadro dentro do mesmo, significándose con isto a idea de que estamos ante unha obra para integrar nun conxunto.

A Facultade de Dereito trasládase en 1978 a un edificio de nova planta sendo decano entre 1975 e 1979 José Antonio Souto Paz (Pontevedra, 1937), catedrático de Dereito Canónico entre 1975 e 1979. Tal circunstancia foi o alicerce acaído que puxo en marcha a concreción dunha galería de decanos promovida por Souto Paz. Fixéronse entón dez retratos, entre outros o seu. Todos foron obra de Aramburu, quen utiliza fondos dun intenso azul, habituais neste pintor. En todo caso, cada retrato obedece a unha serie de condicións que se seguen de continuo e que se manterán ao longo de toda a serie en tempos vindeiros: en forma de busto, coa muceta vermella de Dereito e a medalla de doutor.

A vida de Suárez Núñez transcorre entre 1932 e 1987. Foi reitor entre os anos 1979 e 1984. María Carrera preséntao no seu despacho, ante unha mesa cuberta cunha ornamentada tea amarela, quizais para vinculalo deste modo cos estudos de Medicina dada a súa condición de catedrático de Anatomía. Posa sentado, cun brazo sobre dita mesa, levando na súa man esquerda un libro, en tanto que na outra, mantén o bastón de mando. A súa indumentaria é a propia dun reitor, coa súa medalla ao peito e, no fondo, pode verse un andel con libros e un cortinado verde que completan a composición. El foi o responsable da posta en marcha desta galería reitoral na nova Reitoría e co seu retrato conclúe a achega desta artista a ela.

É en 1900 cando Tito Vázquez asina o retrato do decano da Facultade de Medicina José María Morales Carballo (1815-1874), o mesmo ano no que o autor data o do tamén decano José María Andrey Sierra (1821-1900), que ocupa o cargo entre 1872 e 1891. A similitude de ambos, no formato e na composición que se lles outorga, supón a vontade de forxar unha galería de decanos da Facultade de Medicina localizada nese momento no Colexio de Fonseca, mostrándonos neste caso a un dun tempo moi anterior.

José Ramón Masaguer naceu en Vigo en 1924 e faleceu en 1997. Foi reitor entre 1972 e 1974 e, posteriormente, en 1976 trasládase á Autónoma na súa condición de catedrático de Química Inorgánica. A pintora María Carrera preséntao na soidade do laboratorio, nun espazo iluminado por unha ventá. Está en pé, ante unha mesa na que se acumulan materiais e instrumental propio do seu quefacer como químico. A súa indumentaria, en cambio, é a propia dun reitor, coa medalla ao peito. O interese pola luz resulta, neste caso, notorio. Segue, no xeral, as fórmulas propostas por esta artista para concretar a galería reitoral.

Por un acordo da Xunta de Decanos, ao día seguinte da morte de Varela de Montes en 1868, proponse que “… se solicite del Gobierno de la Nación la autorización para colocar el retrato de este sabio maestro en la Biblioteca de la Universidad entre los de los hombres ilustres que la honran y ennoblecen”. E alí chegará este retrato, seis anos despois de facelo, como un agasallo de Dionisio Fierros que agradece ao reitor Casares. Conta cun texto que di así: “A D. José Varela de Montes/ recuerdo de amistad/ del autor/ Dº Fierros/ 1874”. Correspóndese, pois, coa época da segunda estadía do pintor en Galicia -entre 1873 e 1876- .

Este retrato realízase ao concluír o mandato de Juan José Casares Long como reitor entre os anos 2010 e 2014. Nacido na Coruña en 1950, estudou a Licenciatura de Química en Santiago e doutorouse na Autónoma de Barcelona en Enxeñaría Química. A súa primeira cátedra obtena na Universidade de Sevilla (1988) e, desde alí, trasládase á de Cantabria. Desde o ano 2001 imparte docencia a tempo completo na Universidade compostelá.

É Rafael Romero Masiá, pintor compostelán nado en 1952, quen leva a cabo este retrato. As insignias da Universidade compostelá aparecen a carón da figura do reitor, logrando o artista fixar unha imaxe realista del. Porta o bastón reitoral como atributo identificador das responsabilidades exercidas.

Con este retrato, e outro similar de Casares, iníciase a galería de reitores da Universidade de Santiago de Compostela. É obra do pintor Juan Mateos, de finais do século XIX. Pende no seu peito a medalla de reitor, cargo que ostentou en Compostela entre os anos 1843 e 1854. A Universidade de Salamanca conta tamén, na súa galería de retratos dos seus reitores, cun de Viñas, xa que ocupou alí este cargo no curso 1865-1866. O encargado de facelo foi Gerardo Meléndez Cornejo en 1886. Outro retrato de Viñas, na súa condición de director da Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago -cargo que ostentou entre 1858 e 1859 e desde 1866 a 1867- consérvase hoxe na Facultade de Xeografía e Historia de Compostela.

O retrato que nos mostra ao escultor Juan Sanmartín y Serna -así era denominado no expediente que se conserva no Arquivo da Real Sociedade Económica da Cidade de Santiago- (Santiago de Compostela, 1830-1898) preséntao de pé, coa súa man dereita oculta pola roupa e a outra pousada sobre un voluminoso libro que se localiza sobre unha mesa de formas barrocas. Nun segundo plano pode verse unha librería ante a que se encontra un cartafol repleto de láminas e, tamén, sobre un alto pedestal, unha escultura súa: Cervantes en prisión, que ía presentar á Exposición Nacional de Madrid de 1887. Esta é a razón pola que o pintor José Alarcón a incorpora a este retrato de 1886. Trátase, en definitiva, dunha obra coa que o escultor pretende consagrarse na capital de España.

Juan Viaño, nacido en San Verísimo de Sergude (Boqueixón, A Coruña) en 1955, foi reitor entre os anos 2014 e 2018. É o pintor Vicente Prego (A Coruña, 1957) quen constrúe este retrato partindo da conxunción de dous espazos: un, interior, e outro, exterior. En primeiro lugar, o retratado preséntase nunha estancia; móstrase de pé, co traxe académico de gala. Terma nas súas mans dun libro: as actas do XXV International Congress of Mathematicians (ICM). No andel que pode verse ao carón, hai, ademais de libros, tres obxectos alusivos, tamén, á ciencia matemática: unha buguina mariña, directamente conectada coa espiral e a sucesión de Fibonacci que, á súa vez, teñen unha íntima relación co número de ouro e a proporción áurea ou proporción divina que define o compás áureo. Ábrese o espazo, cara a outro, exterior, mediante unha xanela pola que se pode ver o Pico Sacro, tal como se contempla desde ese Sergude natal, tan sentido, e tan vivido, polo reitor Viaño.

Xa no século XX, o primeiro reitor ao que se retrata é Lino Torre Sánchez Somoza (1866-1921), que dirixe os destinos da Universidade no período 1920-1921. O tema será tratado en pintura por Tito Vázquez e en escultura por Francisco Asorey. Neste caso, non se mantén a formulación seguida nos reitores previamente retratados -Viñas e Casares-. Estamos, ademais, perante un catedrático de Dereito desta Universidade que foi tamén alcalde de Compostela entre 1903 e 1909.

Na pintura, a luz proxéctase de xeito desigual no seu rostro que, deste modo, destaca sobre un fondo escuro. Distíngueo a medalla reitoral.

O retratado leva unha pluma na destra e a outra man sobre un volume no que pode lerse “Libro de Actas/ (de)l Concejo/ (d)e / Santiago/ (15)01”. Tamén, ao outro lado do tinteiro, vese un protocolo cunha cuberta que di “A. Lopo Gómez / Not(ario)”, identificándose de tal modo ao personaxe. Naceu Lope Gómez de Marzoa cara a 1440 e viviu en Santiago desde os anos 60, falecendo en 1501.

Esta obra, de Cancela del Río, fíxose para ser disposta na Biblioteca. É un recoñecemento feito en 1852, sendo reitor Juan José Viñas, ao momento fundacional da Universidade compostelá na súa condición segrar.

Conta Luis Blanco Rivero (1871-1942) -catedrático de Anatomía Topográfica a partir de 1904 en Santiago e decano entre 1936-1941- cun retrato asinado por Tito Vázquez, co que medra esta galería de decanos. Leva no peito a medalla de doutor e tamén a banda e a Gran Cruz propia da Real Orde de Isabel a Católica. Dada a autoría desta pintura, trátase dun cadro feito en vida do decano en cuestión e será, posiblemente, o punto de partida para o que faga Elvira Santiso para a Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago, hoxe na Facultade de Xeografía e Historia. Foi alcalde de Santiago entre 1914 e 1917 e reitor da universidade compostelá entre 1921 e 1930.

Coa reitoría de José María Suárez Núñez, nun momento no que o Colexio de San Xerome serve xa plenamente ás funcións propiamente reitorais, é cando realmente é consolidada a idea de concretar unha galería de reitores. Isto levou a encomendarlle a María Carrera Pascual (1937), profesora de Debuxo na Facultade de Belas Artes da Complutense, unha serie de retratos dos reitores dos últimos tempos, sendo Luis Legaz Lacambra (1906-1980), que o foi entre 1942 e 1960, o primeiro dos considerados ao respecto. Leva a sinatura de M. Carrera e presenta unha vista do Obradoiro como fondo desta pintura.

Este retrato, realizado en Compostela,  coñece o concibido por Vicente López pero fai unha serie de variables a partir do mesmo. Fernández Varela naceu en Ferrol (1772-1834). Ingresou no Colexio de Fonseca con bolsa en 1796, colexio do que chegou a ocupar o cargo de reitor por 1798. Como noutros retratos deste centro, cóntase aquí coa presenza desa beca vermella sobre a mesa, colocándose un libro encima, todo baixo a destra do personaxe. No seu peito distínguese a cruz da Orde de Carlos III. Na parte alta, engalanando a arquitectura, pode verse parcialmente un relevo alusivo ao tema da Epifanía completando o conxunto. Pódese vincular esta obra a Cancela. O seu coñecemento e seguimento da obra de Vicente López lévanos, cando menos, a supoñelo.

O busto do arcebispo Lago (1865-1925) preside a Sala de Investigadores da Biblioteca Xeral da universidade compostelá na que están depositados, precisamente, eses fondos que foron propiedade de dito prelado.

É obra realizada polo escultor José Capuz Mansano (1884-1964), quen a asina nun lateral. A fundición correspondente fíxose, como se indica ao outro lado, en “Codina Hnos. Madrid”. Móstrase coa indumentaria propia dun eclesiástico, de xeito marcadamente frontal e coa súa mirada orientada ao lonxe.

Manuel Lucas naceu en 1917 en Santiago, cidade na que morreu no ano 2014. Foi reitor entre 1974 e 1975. Neste caso, a pintora María Carrera preséntao nun exterior: o centro do patio do Colexio de San Xerome, ao lado da fonte que fora realizada a xeito de adorno dentro do proceso de conversión deste edificio en Reitoría. Móstrase en pé, coa vara de mando na súa esquerda e levando na outra man un documento co que se pretende facer referencia á súa condición de paleógrafo, estudos dos que é catedrático en Compostela desde 1953. Mantén a tradición dos demais retratos que esta autora fai para esta galería reitoral. Outro retrato seu gárdase hoxe na aula magna da Facultade de Xeografía e Historia.

O seu autor parte dun retrato realizado por Vicente López. Móstrase condecorado coa insignia propia da Orde de Isabel a Católica. Neste caso a lenda di: EMMANUEL PARDO/ REGI A CONSILIIS/ INTEGERREMUS. Estamos ante un cadro moi posiblemente realizado en Compostela por Cancela del Río, con esa alusión a través dunha beca sobre a mesa, como en tantos outros relacionados con colexiais de Fonseca.

Debe de relacionarse o recoñecemento que tivo por parte da Universidade compostelá co feito de que no seu testamento cedese fondos para a súa Biblioteca, razón que explica a colocación orixinaria desta pintura nela.

A realización do retrato de Manuel Pérez González (1939) -catedrático de Dereito Internacional Público desde 1981 e decano entre 1979 e 1986 - débese á artista Anne Heyvaert, quen asina a obra - Ateyvaert - . Debeu de ser realizado pouco tempo despois de concluída a súa etapa como decano; en todo caso, antes de que a súa autora cambiase a súa residencia de Galicia a Luxemburgo en 1989.

Segue, en liñas xerais, as directrices anteriores dos cadros desta mesma serie de decanos de Dereito.

Manuel Ventura Figueroa naceu en Santiago (1708-1783). En testamento dispón: “E ordeno e mando que toda a miña librería e os manuscritos que nela teño leven á custa dos meus bens e se entreguen á Universidade de Santiago para aumento da súa Biblioteca”. Móstrase o prelado en pé. Cara a un lado hai unha mesa na que pode verse un libro no que está en actitude de escribir. O texto alí escrito fai mención ao seu testamento. Estamos ante unha temática que se incardina moi ben na Biblioteca. Sabido é que se contaba xa con esta pintura, e para este lugar, en 1795. Este cadro segue, en todo caso, as directrices que fixa Gregorio Ferro no retrato de Felipe de Castro e, como aquel, conta cunha lenda na parte baixa.

En 1880 dise sobre este retrato que “…, se conserva en el salón principal de la Biblioteca de Santiago, al frente de donde se encuentra colocada la bandera que condujo a los campos de batalla al famoso batallón de los Literarios de Compostela”. Píntao Dionisio Fierros en 1857 durante a súa primeira estadía en Santiago entre 1855 e 1858. Está na liña de tantos e tantos retratos oficiais que realiza por este momento. Preséntase en pé, co seu uniforme de gala e distinguido por un gran número de condecoracións -contaba coas grandes cruces das ordes de Isabel a Católica, Carlos III, San Hermenexildo e da Torre e Espadas de Portugal (1834)-, coa súa man dereita apoiada nunha mesa e un cortinado engalanando ao fondo. Acompáñao un extenso texto alusivo ao personaxe.

Naceu en 1827 en Monforte de Lemos e morreu en Santiago en 1900. Esta pintura forma parte da galería de retratos dos presidentes da Real Sociedade Económica de Amigos do País da Cidade de Santiago, xa que ocupou ese cargo entre os anos 1869 e 1871; concretamente hai un retrato seu, feito por Sanmartín en 1869 que nos aproxima a como era el por entón. Evidentemente o mostrado nesta pintura responde a unha idade moi superior á que tiña cando desempeñou tal labor.

Con Pablo Sanz Pedrero (1921-2004), que foi reitor entre 1975 e 1978, é cando a Reitoría é situada no antigo Colexio de San Xerome, tralas pertinentes obras de acondicionamento. Tal reutilización deste antigo espazo colexial forma parte dun proceso de ampliación da Universidade galega, tanto en Compostela como no resto de Galicia.

A data do seu retrato, 1978, coincide coa conclusión do seu mandato e faise para estar no Colexio de San Xerome, na súa condición de Reitoría. Está asinado por Felipe Criado. Preséntao sedente, distinguido coa medalla de reitor e, no seu caso, atendendo aos estudos propios da súa cátedra. Os puños da súa toga son de cor morada, correspondente a Farmacia.

É Manuel López Garabal quen en 1970 retrata a Pedro Pena Pérez (1889-1975), catedrático de Patoloxía Xeral en Santiago a partir de 1928 e decano entre os anos 1948-1952. Cambia agora o concepto do retrato decanal xa que é presentado sentado, mostrando as súas mans en tres cuartos e orientando o rostro cara ao espectador. A imaxe gaña en naturalidade pola pose e pola indumentaria: un simple traxe. Óptase por un fondo neutro.

Débese a Felipe Criado o retrato de Ramón María del Valle Inclán, tamén ultimado como vítor. É o resultado dunha proposta realizada polo decano da Facultade de Filosofía e Letras, Otero Túñez, en 1967 con motivo do centenario do nacemento do escritor, cun enmarcado similar ao do cadro de Asorey. Neste caso ten “…unha placa de metal, gravada por Mayer, Valle Inclán/ Alumno desta Universidade/ 1866-1936”; refírese aos seus estudos en Dereito entre 1885 y 1890. Estamos, tamén aquí, ante un retrato que atende a expoñer, sobre un fondo neutro, a individualidade do personaxe co complemento dunha mesa e duns libros, alusivos á súa actividade literaria.

O busto de Ramón María Aller (1878-1966) -catedrático extraordinario de Astronomía da Universidade de Santiago desde 1949- é obra póstuma, tanto no relativo ao personaxe representado como a quen o concibe. Trátase da reutilización dun modelado feito por Francisco Asorey “con motivo da preparación da estatua de Aller que, unha década antes, fora realizado para Lalín”. A fundición desta cabeza é, pois, propiciada polo reitor Echeverri quen encomenda esta obra para a inauguración do curso 1967-1968. Este busto estivo inicialmente “...sobre un pedestal provisional situado na antesala reitoral...” (R. Otero Túñez, 1970, p. 294).

Ramón Villares naceu en Cazás (Lugo) en 1951. Foi reitor entre os anos 1990 e 1994. Selecciónase o pintor hiperrealista Rogelio Puente (1936-1996) para facer o seu retrato. Elixe para a ocasión o claustro do que foi edificio central da Universidade e que actualmente é Facultade de Xeografía e Historia, na que este catedrático de Historia Contemporánea foi tamén decano (1986-1990). Está de pé, vestido como reitor, coa súa medalla no peito e portando na súa destra as luvas brancas e a negra barreta, propia do cargo. Na outra man leva un libro, dándolle a súa condición de historiador contido ao xesto. Estamos ante un dos últimos pacientes traballos dun dos máis destacados expoñentes do hiperrealismo na pintura de Galicia.

Nóvoa Santos naceu en 1885 e morreu en 1933. Licenciouse en Medicina na Universidade de Santiago de Compostela en 1907. Foi profesor desta Universidade desde 1911 e accedeu á Cátedra de Patoloxía da Universidade de Madrid en 1928. Conta cunha homenaxe moi especial dentro da Facultade de Medicina, xa que preside na actualidade o seu vestíbulo e escaleira principal.

Na Facultade de Filosofía e Letras, alá por 1970, encoméndase un cadro dedicado a Rosalía de Castro (1837-1885). Farao Manuel López Garabal, quen nos mostra a escritora, nacida en Compostela, nun interior no que pode verse a un lado unha ventá aberta, a través da que vemos a Torre do Reloxo, identificándose así o lugar coa súa vida nesta cidade na que naceu. Represéntase pensativa, en pé, cuns papeis e unha pluma, aludindo deste modo á súa actividade no mundo da poesía e, dalgún xeito, preténdese honrar con este retrato as letras galegas.

Xa sendo decana Milagros Otero Parga, encoméndanselle dous retratos ao pintor Xoán Fernández: os de Salvador Cabeza de León (1864-1934), catedrático de Dereito Internacional (1918-1934) e decano entre 1920 e 1928, e o de Francisco Javier Gárate Castro. Contan ambos coa mesma sinatura e data: Xoán Fernández 02. Pártese dunha coñecida fotografía para caracterizar o personaxe seguindo, en liñas xerais, as directrices mantidas nos decanos previamente retratados.